Rzeka w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, płynąca przez Pojezierze Zachodniopomorskie i Pobrzeże Szczecińskie, o długości wg różnych publikacji od 167,8 km do 199 km. Rega jest jedną z największych rzek przymorza i drugą rzeką woj. zachodniopomorski¬¬ego pod względem przepływów.
Dorzecze Regi według różnych źródeł obejmuje obszar od 2723,3 km² do 2724,9 km². Źródło rzeki znajduje się w gminie Połczyn-Zdrój, koło osady Imienko. Rega biegnie przez obszar powiatów (świdwińskiego, łobeskiego, gryfickiego) i sześciu miast. Nad rzeką ulokowano osiem małych elektrowni wodnych o łącznej mocy ok. 2,6 MW. Uchodzi do Morza Bałtyckiego w Mrzeżynie. Odcinek ujściowy Regi jest częścią akwatorium portu morskiego Mrzeżyno wykorzystywanego przez kutry rybackie i małe jachty.
Ze względu na walory krajobrazowo-przyrodnicze organizowane na Redze spływy są bardzo malownicze. W rzece żyje wiele gatunków ryb, wśród których dominuje pstrąg potokowy, płoć, szczupak. Do dolnej Regi wpływają na tarło łosoś i troć wędrowna. Rega stanowi rozległe łowisko dla wędkarzy oraz organizowane są na niej zawody wędkarskie.
Źródło
Według najnowszych publikacji źródło rzeki Regi znajduje się na wysokości 177,5 m n.p.m., ok. 0,3 km na południowy wschód od osady Imienko koło Bronowa, w gminie Połczyn-Zdrój . Stąd rzeka płynie na południe w kierunku jeziora Resko Górne i łączy się z dopływem wypływającym z północnego brzegu tego jeziora.
Dawniej jezioro Resko Górne na Pojezierzu Drawskim uważano za jezioro źródłowe Regi. Wypływa z niego strumień w kierunku północno-zachodnim i łączy się z Regą od północy. Pobliskie obszary podmokłe znajdują się na wysokości około 146 m n.p.m. Na niemieckiej mapie urzędowej z 1936 roku oba cieki wodne przedstawiono z nazwą Rega, przy czym ten wypływający z jeziora opisany jest jako Rega (See Graben), a ciek spod Imienka – Rega (Steinbruch Graben).
Za Reskien Górnym
 |
 |
Dalej rzeka biegnie na południowy zachód, a po połączeniu ze strumieniem wypływającym z jeziora Klęckiego skręca na północ i wykorzystuje wąską rynnę o przebiegu południkowym. Na obszarze między wsiami Przyrzecze i Bierzwnica łączy się od prawego brzegu ze strugą Włosień. Za mostem drogi z Bierzwnicy do Kluczkowa /149,8 km od ujścia rzeki/ odbiera od prawego brzegu wody dopływu z Czarnolesia. Płynąc dalej na północ, za mostem linii kolejowej nr 421 /147,9 km/ od lewego brzegu do Regi wpada dopływ z Kluczkowa. Po minięciu mostu drogi wojewódzkiej nr 152 /145,8 km/, za wsią Sława rzeka skręca w kierunku północno-zachodnim i odbiera wody dopływu z Dąbrowy Białogardzkiej. Za mostem drogi Rogalino – Niemierzyno/140,6 km/ odbija na północ, by znowu za mostem linii kolejowej nr 202 skręcić całkiem na zachód. Następnie do Regi od prawego brzegu wpada dopływ spod Nielepu, a rzeka zaczyna płynąć w kierunku południowo-zachodnim. We wsi Bystrzynka na Redze utworzono dwa progi wodne, a na nich stawy rybne /136,7 km/. Dalej za mostem drogi powiatowej w Bystrzance do Regi od prawego brzegu uchodzą połączone dopływy z jezior Bystrzyno Małe i Bystrzyno Wielkie. Następnie za mostem drogi wojewódzkiej nr 162 /134,4 km/ rzeka płynie w kierunku południowym długimi odcinkami łąkowymi.
Od Świdwina
Rega wpływa do miasta Świdwin, gdzie najpierw przechodzi pod mostem linii kolejowej nr 202/131,2 km/, a potem przy świdwińskim zamku mija próg wodny pod mostem ul. Niedziałkowskiego (drogi wojewódzkiej nr 152) /130,9 km/ i następny most ul. Stefana Żeromskiego. Później Rega, płynąc na południe, odbiera od lewego brzegu wody dopływu w Świdwinie. Za nim zaczyna biec w kierunku południowo-zachodnim i odbiera od lewego brzegu wody dopływu z jeziora Wilczkowo poprzez pobliskie stawy. Dalej rzeka przepływa pod mostem ul. Łąkowej i mija niski jaz nieczynnego młyna /130,2 km/. Kontynuując bieg na południowy zachód, odbiera od prawego brzegu dopływ z Klępczewa. Następnie Rega tworzy duże zakole koło wsi Gola Dolna, gdzie znajduje się wodowskaz "Golniewo Dolne" /127,3 km/ oraz wysoka kładka. Rzeka dalej meandruje w kierunku południowo-zachodnim, mija most drogi wojewódzkiej nr 151 w pobliżu wsi Półchleb. Przed niewielkim zakolem płynie przy zalesionych wzniesieniach morenowych o nazwie "Gołogóry" (od lewego brzegu) i pod mostem drogi lokalnej /124,1 km/. Odbiera od lewego brzegu dopływ z jeziora Słonowice i mija most drogi lokalnej z wsi Lipce /122,3 km/. Następnie na styku granic trzech gmin (wiejskiej Świdwin, gminy Brzeżno, gminy Łobez) łączy się ze Starą Regą od lewego brzegu /121,0 km/ i odbija na północny zachód, gdzie do rzeki uchodzi struga Klępnica /120,0 km/. Rega w tym miejscu odbija na południowy zachód i meandruje wąskim korycie. Po minięciu wsi Worowo i dwuprzęsłowego wiaduktu kolejowego linii kolejowej nr 202 /116,7 km/, odbija na południowy wschód, mijając kolejny most nieczynnej linii kolejowej nr 420 /115,0 km/. Zaraz za nim znajduje się jaz małej elektrowni wodnej "Prusino" /114,6 km/ oraz dalej most drogi lokalnej Prusinowo–Worowo /114,3 km/.
Od Łobza
Następnie Rega płynie w kierunku południowo-wschodnim do kolonii Polakowo, przy której znajduje się most drogi lokalnej z wsi Grabowo/111,1 km/. Za nim rzeka odbija i płynie na południowy zachód do miasta Łobez, w którym biegnie przy osadnikach i oczyszczalni ścieków. Odbiera wody strugi Łoźnicy, za ujściem, której znajduje się jaz małej elektrowni wodnej "Łobez" /107,1 km/. Dalej Rega przepływa pod mostem ul. Obrońców Stalingradu(drogi wojewódzkiej nr 151 i nr 148), przy którym znajduje się wodowskaz "Łobez" /106,9 km/. W Łobzie rzeka mija jeszcze most ul. A. Segala /106,4 km/, za nim mostek dla pieszych, stały jaz betonowy, a także most ul. Ludwika Waryńskiego (droga wojewódzka nr 151) /105,7 km/. Dalej, tuż pod linią kolejową nr 202, Rega odbija na zachód i mija po lewej stronie grodzisko "Świętoborzec". Za nim ma połączenie z jeziorem Dybrzno. Następnie odbija na północ, tam wpada do niej rzeka Reska Węgorza /102,7 km/, od której ujścia Rega silnie meandruje wśród niezamieszkiwanych terenów leśnych. Płynie cały czas na północ, mijając most drogi powiatowej Dobieszewo – Łobez/102,1 km/. Przy jednym większym zakolu /98,3 km/ do Regi uchodzi dopływ z Zachełmia płynący z jeziora Helka i tuż za nim struga Meszna płynąca z Jeziora Strzemielskiego. Potem płynąc stale na północ rzeka przepływa pod mostem drogi wojewódzkiej nr 147 /98,3 km/ i most drogi lokalnej łączącej wsie Karwowo i Przyborze. Dalej Rega płynie przez Karwowskie Łąki odbierając od lewego brzegu dopływ z pobliskiego śródleśnego jeziora Karwowo i mijając Górę Dębową (97,6 m n.p.m.) po prawej stronie. Rzeka, nadal meandrując w zalesionej dolinie, mija most drogi leśnej Bełczna–Karwowo /91,3 km/. Przy granicy gminy Łobez odbiera od prawego brzegu dopływ z Przemysława i od tego miejsca zaczyna biec w kierunku północno-zachodnim. Potem przepływa pod mostem drogi lokalnej Łagiewniki–Starogard Łobeski /84,0 km/, dalej wpada do niej od prawego brzegu struga Jasienica. Później, silnie meandrując, odbiera od prawego brzegu kolejny dopływ z Gardzina i jeszcze dalej od lewego brzegu dopływ z Lubienia Dolnego.
Od Reska
Następnie rzeka tworzy liczne małe zakola, przepływa pod mostem linii kolei wąskotorowej /77,7 km/ i płynie na zachód w kierunku miasta Resko, przy którym tworzy dość duże zakole. Na obszarze miasta mija most bocznicy kolejowej /75,7 km/, kładkę w parku miejskim /75,0 km/. W centrum miasta dawniej zbudowano jaz wodny młyna, który jest teraz wykorzystywany przez małą elektrownię wodną. Przed jazem zawieszono nisko most ul. Jedności Narodowej /75,0 km/. Dalej w Resku nad Regą przechodzi metalowa kładka, przy której znajduje się wodowskaz "Resko". Wypływając z miasta, przepływa przy wsi Świekotki, gdzie nad rzeką przechodzi most drogi lokalnej /72,7 km/, za którym Rega płynie w kierunku południowo-zachodnim. Przed osadą Żerzyno rzeka tworzy kilkusetmetrowe wyraźne zakola, pomiędzy którymi znajduje się mała elektrownia wodna "Żerzyno" /67,8 km/. Odcinek za nią znajduje się ujście strugi Piaskowej /67,2 km/. Potem Rega płynie na zachód, odbierając przy prawym brzegu wody strugi Czernicy. W pobliżu wsi Taczały zwiększa się powierzchnia lustra wody i rozpoczyna Jezioro L
isowskie /65,2 km/, będące sztucznym zbiornikiem zaporowym utworzonym na Redze. Po lewej stronie biegu rzeki znajduje się szeroka zatoka z cofką zbiornika, która jest ujściem rzeki Uklei /63,8 km/. Rega odbija jednak na północ, zachowując szerokie koryto jeziora zaporowego. We wsi Lisowo znajduje się zapora ziemna o wysokości 5,6 m, przy której ulokowano małą elektrownię wodną "Likowo" /60,8 km/.
Od Płotów
Za elektrownią Rega dalej meandruje na północ do miasta Płoty, w którym przepływa pod mostem drogi wojewódzkiej nr 152. Pod nim znajduje się jaz małej elektrowni wodnej "Płoty". Stara część miasta leży w zakolu Regi, do którego od prawego brzegu uchodzi dopływ spod Komorowa. Dalej w Płotach rzeka przepływa pod mostem drogi krajowej nr 6 /55,8 km/, a za nim uchodzi do Regi od lewego brzegu struga Potulina. Odbija na północ i płynie pod mostem nieczynnej linii kolejowej nr 420 /55,4 km/. Za miastem do Regi od prawego brzegu uchodzi rzeka Rekowa /54,0 km/. Za jej ujściem poszerza się lustro powierzchni wody i rozpoczyna się Jezioro Rejowickie /53,0 km/, będące drugim sztucznym zbiornikiem zaporowym. Wydłużony zbiornik zawija lekko łukiem, a w jego środkowej części przy zachodnim (lewym) brzegu jest poszerzone ujście rzeki Gardominki /47,6 km/. Przy wsi Smolęcin znajduje się zapora ziemna o wysokości 6,5 m, należąca do małej elektrowni wodnej "Rejowice" /45,6 km/.
Od Gryfic
Za zaporą Rega płynie w kierunku północno-zachodnim do miasta Gryfice, gdzie prąd rzeki zwalnia, a koryto poszerza się. W Gryficach do Regi od lewego brzegu uchodzi dopływ spod Starkowa. Jeszcze przed centrum miasta rzeka zmienia kierunek na północny. Przechodzi przez mostek ul. Strzeleckiej, park miejski oraz znajdujący się w nim jaz młyński /39,7 km/. Dalej nad Regą przechodzi most ul. Nadrzecznej (droga wojewódzka nr 105) /39,3 km/, a za nim przy lewym brzegu znajduje się zabytkowa Wieża Prochowa. Na północnych przedmieściach Gryfic rzeka płynie na północny wschód, mijając po lewej osadniki dawnej cukrowni oraz most nieczynnej kolei wąskotorowej /38,3 km/. Dalej przy prawym brzegu, w pobliżu osady Kowalewo, znajduje się ujście strugi Lubieszowej /35,5 km/. Rega płynie później na północny wschód i w pobliżu wsi Górzyca przy lewym brzegu odbiera wody Otoczki. Przy wsi Borzęcin nad Regą znajduje się most drogi lokalnej. Następnie przy lewym brzegu do Regi uchodzi struga Lubosiel, a rzeka zaczyna biec w kierunku północnym. Odcinek dalej po prawym brzegu uchodzi do niej rzeka Mołstowa /27,0 km/. Rega płynie w kierunku północno-zachodnim pod mostem linii kolejowej nr 402 /26,0 km/. We wsi Kłodkowo /27,9 km/ rzeka zakręca na północny wschód, by znowu za Gąbinem płynąć na północ.
Od Trzebiatowa
Na przedmieściach Trzebiatowa koryto rzeki ulega rozwidleniu. Przy wschodnim ramieniu Regi ulokowano jaz energetyczny małej elektrowni wodnej "Trzebiatów II". Główne koryto Regi
odchodzi na wschód, zaś zachodnie koryto Młynówki płynie na północ przez centrum Trzebiatowa/15,6 km/. Za rozwidleniem ponad Regą przechodzi most dawnej linii kolejowej nr 407, a rzeka zaczyna biec na północ przez Trzebiatów. Przepływa pod mostem Dworcowym, a następnie biegnie na północny zachód, by przejść pod mostem ul. Mostowej (droga wojewódzka nr 102 i nr 109). Za Starym Miastem rzeka mocno zakręca na południowy zachód, by połączyć się z Młynówką i płynąć pod murami miejskimi. Później przepływa pod mostem kamiennym ul. Głębokiej /13,0 km/, gdzie znajduje się wodowskaz "Trzebiatów". Dalej odbija na północ przy Białobokach, gdzie do Regi od prawego brzegu uchodzi struga Sarnia /12,1 km/. Za mostem nieczynnej linii kolejki wąskotorowej w Nowielicach /11,2 km/ rzeka zaczyna płynąć na północny zachód. Przy jednym z małych zakoli znajduje się ujście strugi Starej Regi, na którym zbudowano jaz ze stacją pomp "Włodarka" /7,9 km/. Rega potem płynie na północny wschód, silnie meandrując między wałami przeciwpowodziowymi przez zmeliorowane łąki. Płynąc równolegle do brzegu Morza Bałtyckiego, jest połączona przy lewym brzegu z Kanałem Mrzeżyno II i Kanałem Mrzeżyno III.
Ujście rzeki
Na początku Mrzeżyna /1,4 km/ przy wschodnim brzegu znajduje się zadrzewiona wyspa, którą obiega zarośnięty kanał. Jest on połączony ze zbiornikiem wodnym stacji pomp Mrzeżyno II. Od tego miejsca ma początek stare koryto Stara Rega, przez które rzeka Rega do XV wieku uchodziła do jeziora Resko Przymorskie. Woda ze starego koryta, a także wody uchodzącej do niego strugi Zgniłej Regi są przepompowywane do rzeki. Rega płynie dalej powoli na północ, przebijając się przez pas zalesionych wydm nadmorskich. Mija most drogowy /0,5 km/, las po lewej stronie, a zabudowania portu Mrzeżyno po prawej. Rega tworzy szerokie akwatorium portu, którego brzegi zostały wzmocnione betonowymi nabrzeżami. Ujście rzeki do morza zostało obudowane dwoma falochronami wychodzącymi w morze, z których zachodni tworzy łuk zakrzywiony w kierunku wschodnim. Rega uchodzi do Morza Bałtyckiego pomiędzy falochronami portowymi, a w czasie sztormów przyjmuje wody cofki morskiej.
Dolina Rzeki
Głębokość rzeki waha się od 1 do 2 m, szerokość od 6 do 30 m. Dno koryta jest piaszczyste, pokryte cienką warstwą mułu. Szerokość koryta górnego biegu Regi wynosi od 5 do 8 m, a doliny rzecznej do 0,5 km. Początkowy odcinek Regi odznacza się powolnym biegiem rzeki, nad brzegami rosną kępy drzew oraz lasy sosnowe i świerkowe. Dalej po kilkunastu kilometrach słabo ukształtowana dolina Regi staje się wyraźniejsza, a od ujścia Starej Regi ma wysokie krawędzie. Wzrasta też prędkość nurtu, a szerokość koryta zwiększa się do 15 m. Dolina rzeki ulega poszerzeniu do 0,5 km. Na Redze wybudowano dwie zapory ziemne w celu utworzenia dwóch jezior zaporowych, tj. Jeziora Lisowskiego i Jeziora Rejowickiego. Przy granicach Trzebiatowa koryto rzeki ulega rozwidleniu na wschodnią Regę i zachodnią Młynówkę. Poniżej Trzebiatowa rzeka meandruje pośród łąk. Przed ujściem na początku Mrzeżyna znajduje się małe rozlewisko, od którego odchodzi koryto Stara Rega. W 1457 roku ujście rzeki przekopano przez zalesione i umocnione wydmy nadmorskie. Skrócono wtedy koryto rzeki, które wcześniej biegło równolegle do brzegu morza do jeziora Resko Przymorskie.
Dorzecze Regi w całości znajduje się w woj. zachodniopomorskim, obejmując takie jednostki jak powiat gryficki, powiat łobeski, powiat świdwiński oraz części powiatu drawskiego, powiatu goleniowskiego, powiatu kołobrzeskiego i powiatu stargardzkiego. Gospodarzem wszystkich wód w zlewni Regi jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie, który administruje regionem wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego.
Najdłuższym dopływem Regi jest rzeka Mołstowa, a dopływem o największej zlewni jest rzeka Ukleja (371,5 km²). W zlewni Regi znajduje się 136 jezior o powierzchni powyżej 2,0 ha. Największym jeziorem w zlewni jest Woświn na Pojezierzu Ińskim.
Fauna
Regą odbywa się wędrówka troci wędrownej na tarło i dlatego odgrywa ona rolę ważnego korytarza ekologicznego. Rega jest jedną z nielicznych polskich rzek, do których wpływają łososie na tarło. Jednak dopływają one do okolic Jeziora Rejowickiego oraz Rzesznikowa na rzece Mołstowej, co jest spowodowane zabudową hydrotechniczną głównego koryta Regi oraz części jej dopływów. Natomiast w całości dostępna dla łososi pozostaje struga Lubieszowa,
gdzie co roku odnotowywane są spore liczby gniazd tarłowych. Zaobserwowano także tarliska w Gryficach poniżej zapory elektrowni Rejowice, pod zaporą w Gryficach, w Trzebiatowie (między mostami i przy ujściu ramienia Młynówki), a także w okolicy ujścia strugi Brodziec.
Górny odcinek koryta i dopływy Regi mają typowo górski charakter, przez co dogodne warunki do bytowania i rozmnażania mają głowacz białopłetwy i minogi. Odcinki rzeki o twardym, piaskowym dnie oraz z dużo wolniejszym przepływem chętnie zajmują kozy i larwy minogów. Charakterystyka morfologiczna Regi wykazuje, że w rzece panują dogodne warunki dla bytowania ryb łososiowatych. W wyniku badań z lat 70 stwierdzono, że smolty troci pojawiają się w dolnym biegu Regi (ujście rzeki) w okresie od 29 marca do 8 czerwca. Główny okres spływania ryb przypada na 2 i 3 dekadę kwietnia oraz na 1 i 2 dekadę maja, kiedy temperatura wody wynosi od 7 do 11 °C. Wędrówka rozrodcza certy rozpoczyna się wiosną, na krótko przed rozrodem. W stadzie tarłowym można spotkać głównie osobniki w wieku od 4 do 11 lat.
W 1994 roku przeprowadzono badania określające straty w liczebności ryb przepływających przez turbiny elektrowni wodnych na Redze. Na elektrowni wodnej w Płotach na dużej turbinie straty wynosiły 5,4–6,4%, a na małej turbinie 0%. Na elektrowni wodnej Rejowice na Jeziorze Rejowickim straty wynosiły 47,2–55,4%. W dolnym biegu rzeki straty ryb w Trzebiatowie wynosiły 48,6–56,8%. Procent strat zwiększał się w miarę większej różnicy poziomów wody, tj. większych piętrzeńi wody, a także w miarę większych obrotów turbiny. Poziom strat wynikał również ze sposobu dostarczania wody do turbiny (rurociągi bądź bezpośredni pobór wody).
Szata roślinna
Na zboczach doliny Regi występują siedliska subatlantyckich grądów bukowo-dębowo-grabowych w ubogiej postaci pomorskiej (Stellario-Carpinetum). Podobnie w wielu miejscach na zboczach doliny wykształca się buczyna kwaśna. Na dnie doliny rzeki występują miejscami rozległe lasy łęgowe i torfowiska. Na zboczach dolin znajdują się liczne kompleksy źródliskowe. W dolnym biegu Regi dolina przecina tereny głównie rolnicze obejmując duże powierzchnie łąk i zbiorowisk zaroślowych.
Nad rzeką stwierdzono występowanie takich rzadkich gatunków jak skrzyp zimowy w dolinie Regi koło Lisowa, paprotnica krucha w starodrzewiu nad Regą na północ od Płotów.
Ochrona przyrody
Ujście rzeki w obszarze zakreślonym promieniem o długości 500 m w kierunku morza z głowicy wschodniego falochronu wejścia do portu Mrzeżyno zostało ustanowione stałym obwódem ochronnym dla rybołówstwa morskiego. Zakaz nie dotyczy jednak połowów sportowo-rekreacyjnych wykonywanych z brzegu.
Zarząd województwa utworzył 3 obręby ochronne, gdzie zabrania się połowu ryb oraz czynności szkodliwych dla ryb. Pierwszy obręb obejmuje odcinek rzeki na długości 7,1 km od stacji pomp "Włodarka" do mostu drogowego w Mrzeżynie, który obowiązuje w okresie od 20 marca do 31 maja każdego roku. Drugi obręb ochronny znajduje się przy urządzeniach śluzy piętrzącej w Trzebiatowie, który obowiązuje od 1 maja do 30 lipca oraz od 1 września do 15 lutego. Trzeci obręb obejmuje rzekę w Gryficach od jazu stałego do mostu betonowego, gdzie obowiązuje całoroczny zakaz wędkowania[.
Cała rzeka znajduje się w granicach kilku obszarów Natura 2000, przy czym ostoje ptasie obejmują górny i ujściowy jej odcinek, a ostoje siedliskowe niemal całą dolinę z wyjątkiem odcinka źródłowego.
Odcinek Regi od źródeł do mostu drogi powiatowej Bierzwnica-Kluczkowo znajduje się w północnej części obszaru specjalnej ochrony ptaków "Ostoja Drawska". W obszarze specjalnej ochrony ptaków "Wybrzeże Trzebiatowskie" znajduje się odcinek rzeki od Nowielic do ujścia Kanału Mrzeżyno III.
Odcinek Regi od Białoboków (osiedla Trzebiatowa) aż do ujścia do morza w Mrzeżynie znajduje się w obszarze mającym znaczenie dla Wspólnoty – Trzebiatowsko-Kołobrzeskim Pasem Nadmorskim, którego obręb pokrywa się częściowo z OSOP "Wybrzeże Trzebiatowskie".
Niemal cała dolina rzeki (na odcinku od Jeziora Klęckiego po Trzebiatów) znalazła się w projekcie specjalnego obszaru ochrony siedlisk "Dorzecze Regi" zgłoszonym do Komisji Europejskiej w październiku 2009.
W 1991 roku powstał związek międzygminny Unia Miast i Gmin Dorzecza Regi, do której należy 7 gmin: gmina Brojce, gmina Karnice, gmina Łobez, gmina Płoty, gmina Resko, gmina Re
wal, gmina wiejska Świdwin i gmina Trzebiatów. Związek podejmuje sobie za cel przywrócić Redze I klasę jakości wód oraz wykorzystać jej walory przyrodnicze do celów turystycznych i rekreacyjnych. Związek chce to osiągnąć poprzez budowę bądź rozbudowę oczyszczalni ścieków, sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, a także budowę bądź rozbudowę stacji wodociągowych.
Hydroenergetyka
|
Wykaz małych elektrowni wodnych na Redze i Młynówce |
|||||
|
Elektrownia |
Moc |
Śr. produkcja |
Spad |
Rok |
Przepławka |
|
Prusinowo |
85 kW |
350 MWh |
2,32 m |
1900 |
? |
|
Łobez |
75 kW |
b.d. |
b.d. |
b.d. |
? |
|
Resko |
155 kW |
b.d. |
b.d. |
b.d. |
? |
|
Żerzyno |
90–120 kW |
b.d. |
b.d. |
b.d. |
? |
|
Likowo |
210 kW |
2970 MWh |
5,22 m |
1923 |
nie |
|
Płoty |
130 kW |
800 MWh |
2,10 m |
1905 |
nie |
|
Rejowice |
1600 kW |
5060 MWh |
7,18 m |
1925 |
nie |
|
Trzebiatów II |
250 kW |
1000 MWh |
2,6 m |
2002 |
nie |
|
Trzebiatów I |
155 kW |
900 MWh |
2,2 m |
1927 |
tak |
Redze znajduje się osiem małych elektrowni wodnych – w Prusinowie, Łobzie, Resku, Żerzynie, Lisowie,Płotach, Smolęcinie, przed Trzebiatowem, a także jedna mała elektrownia na ramieniu bocznym Młynówce w Trzebiatowie o łącznej mocy ok. 2,6 MW. Już dawniej wykorzystywano energię spadku wody, budując nad Regą młyny wodne. Część z nich została zaadaptowana na małe elektrownie wodne (Resko, Łobez). W całej zlewni Regi działa osiemnaście małych elektrowni wodnych o łącznej mocy 3,5 MW. Największa z nich – MEW "Rejowice" o mocy 1,6 MW powstała już w 1925 roku i produkuje rocznie 5060 MWh energii elektrycznej.
Powstanie dwóch elektrowni wiązało się z wybudowaniem dużych zapór wodnych, dzięki którym na Redze powstały dwa zbiorniki zaporowe: Jezioro Lisowskie i Jezioro Rejowickie.
Małe elektrownie wodne są uznawane za odnawialne źródła energii, które nie zanieczyszczają środowiska. Jednak w przypadku Regi podkreślany jest problem ginących na ich turbinach smoltów ryb w czasie wędrówki do morza, a także uniemożliwienie wpłynięcia ryb do środkowej i górnej Regi, powyżej zapory elektrowni "Rejowice" podczas wędrówki anadromicznej.
Port
Od północnej krawędzi mostu drogowego w Mrzeżynie, ujściowy odcinek Regi został określony jako morskie wody wewnętrzne. Przy ujściu rzeki zbudowano port morski Mrzeżyno, gdzie Rega pełni funkcję akwatorium i kanału wejściowego do portu. Przy nabrzeżach Regi cumują kutry rybackie i małe jachty, a także łowią ryby wędkarze. Odcinek ten był pogłębiany przez zarządcę wód morskich – Urząd Morski w Szczecinie. Obecnie prac bagrowniczych nie wykonuje twierdząc, że za basen portowy odpowiada gminny Zarząd Portu Morskiego "Mrzeżyno".
Turystyka wodna
W okresie letnim rzeka jest wykorzystywana do spływów kajakowych. Oficjalny przewodnik PTTK i PZKaj przedstawia, iż szlak Regi należy do ładniejszych szlaków kajakowych Polski i stanowi dużą wartość pod względem krajoznawczo-przyrodniczym. Pod względem krajobrazu nie ustępuje takim rzekom Pomorza jak Brda i Drawa. Rega rzadko przepływa przez większe kompleksy leśne, jednak jej brzegi są porośnięte na znacznej długości kępami krzewów i drzew. Dzięki temu w czasie spływów Regą można odnieść wrażenie ciągłego przebywania w lesie. Podkreślana jest nie tylko malowniczość rzeki, ale także zabytki architektury w miastach położonych nad Regą (Świdwin, Łobez, Resko, Płoty, Gryfice, Trzebiatów). Szlak Regi jest oceniany jako łatwy, jednakże miejscami dość uciążliwy w górnym i środkowym biegu. Średni spadek doliny rzecznej od Sławy do Morza Bałtyckiego wynosi 0,65‰. Dostęp do rzeki ułatwia wiele punktów dojazdowych, dzięki czemu spływy mogą być organizowane na różnej długości i na różnych odcinkach. Na szlaku Regi od Sławy do ujścia jest dziesięć nieuniknionych przenosek kajaków, które są spowodowane elektrowniami wodnymi bądź nisko zawieszonymi mostami.
W sierpniu 2009 Starosta Gryficki potwierdził uzyskanie dofinansowania w kwocie niecałych 4 mln zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na inwestycję o wartości 8 mln zł "Kajakiem do morza", tj. stworzenie sieci przystani kajakowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą na Redze, w 4 miejscowościach powiatu gryfickiego: Płotach, Gryficach, Trzebiatowie i Mrzeżynie.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013. Nazwa Projektu:
"Kajakiem do morza - stworzenie sieci przystani kajakowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą na rzece Redze,
w 4 miejscowościach powiatu gryfickiego: Płotach, Gryficach, Trzebiatowie, Mrzeżynie"
Całkowita wartość projektu: 7 969 874 zł
Informacje o pięknych przystaniach jak i inne przydatne znajdą Państwo na stronie
